De Grijze Ezel, koppig voor ouderen

koppig voor ouderen
Gestart op 14 april 2020, regelmatig opgeschoond, voorjaar 2023 volgende grote herziening.

Recente post voorop.Vaste pagina's op thema erachter.
Zie de gele navigatiebalk bovenaan
Koppeling met de archieven van Grijze Ezel en contactblad Senior.
Meer achtergronden en verdieping.
Zie de navigatiekolom rechts.
Oudere post kun je ook opzoeken.
Overzicht aan de rechterkant onderaan.

Op de mobiel, gebruik deze dwars, rol naar beneden en klik op Internetversie weergeven.

Focus op ouderen, hun mantelzorgers en verzorgers.

HryMenu

vrijdag 16 oktober 2020

Mantelzorg


Hoezo mantelzorg?’

‘Dus je bent mantelzorger’,reageerteenvriendin. Tijdens een etentje vertel ik dat ik drie keer per week mijn moeder bezoek, voor hulp en gezelschap. Ik noem mezelf geen mantelzorger, maar ben het wel.

Mantelzorg is zorg die mensen verwarmt omdat ze elkaar er ‘als een mantel mee omgeven’, volgens Johannes Hattinga Verschure. Tijdens zijn werk als internist, medisch directeur en hoogleraar ziekenhuiswetenschap verdiepte hij zich in de vraag wat het wezen van zorg precies is en introduceerde het destijds nieuwe begrip.
Nederland telt inmiddels ruim drie miljoen mensen, vaak vrouwen, die jarenlang vaak onbetaald en vrijwillig zorgen voor een naaste, omdat je er een emotionele band mee hebt.
Daarom ervaren steeds meer mantelzorgers veel druk. Je langere tijd verantwoordelijk voelen eist zowel fysiek, psychisch en soms ook financieel zijn tol. En dat wordt alleen maar erger, met het verwachtte tekort aan mantelzorgers.

Mantelzorgbeleid blijft steken

Het belang van mantelzorg is inmiddels crystal clear en sinds de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) zijn gemeenten daarom verplicht mantelzorgers te ondersteunen.
Toch komt mantelzorgbeleid niet altijd uit de verf, blijkt uit recent onderzoek.
Mantelzorgers, ambtenaren en wethouders spreken van een kloof tussen vraag en aanbod. Daar zijn meerdere oorzaken voor. Beginnen we bij gemeentes. Geld voor mantelzorg is niet geoormerkt en kan daarmee gemakkelijk verdwijnen. Hoeveel budget er uiteindelijk bij de mantelzorgers terecht komt is gestoeld op politieke willekeur.
Het vinden van mantelzorgers blijkt verder niet gemakkelijk. Veel mantelzorgers herkennen zichzelf niet in het begrip, kennen het überhaupt niet, of kunnen uit zichzelf de weg naar bestaande voorzieningen niet vinden. En dat maakt het moeilijk om er achter komen waar de behoefte ligt en of die overeen komt met het aanbod.
Veel gemeentes besteden mantelondersteuning uit aan zorg- en welzijnswerk, en hebben door versnippering van de vele aanbieders ook niet altijd het overzicht. En voor vergoedingen liggen ze soms in de clinch met de zorgverzekeraar

Bomen en het bos

En dan mantelzorgers, als ze zichzelf zo al zien en benoemen. Mantelzorgers herkennen zichzelf niet altijd in de term. Ze zorgen uit liefde, gewoonte of omdat het zo hoort, voor hun naaste. Doordat ze zichzelf niet herkennen in het begrip ‘mantelzorger’ zijn ze ook niet geneigd om mantelzorgondersteuning te vragen.
Er heerst soms ook schaamte bij zorgvragers en mantelzorgers, komt uit het onderzoek naar voren. Ze hangen niet graag hun vuile was buiten en proberen zo lang mogelijk zelf de zorg te organiseren. En mantelzorgers vinden het vervelend om telkens hulp te moeten vragen. De vraag blijft hierdoor uit.

Menselijke maat en heldere communicatie

Desgevraagd blijken zowel gemeentes als mantelzorgers het eens te zijn over betere manieren om mantelzorgbeleid inhoud te geven. Door publiekscampagnes bijvoorbeeld, zodat (jonge) mantelzorgers zich realiseren dat het om hen gaat. Dat ze zichzelf herkennen en daarna gemakkelijker hulp vragen.
Door een goede (digitale) sociale kaart, die duidelijk maakt welke voorzieningen er zijn, en hoe en waar die aan te vragen. Een sociale kaart die ook professionals uit zorg en welzijn het overzicht geeft waardoor ze elkaar kunnen vinden. Want té vaak ontbreekt dat.
Door heldere taal te gebruiken, voeg ik daar dan zelf nog aan toe, want ambtelijke taal is vaak onbegrijpelijk en schrikt af.
En door bureaucratie tot een minimum te beperken, is één van de conclusies, door meer en betere afstemming in de keten, soepele samenwerking, heldere procedures die ervoor zorgen dat een mantelzorger niet iedere keer opnieuw zijn verhaal moet vertellen. En waar ‘de menselijke maat ’ bepalend is, met meer empathie en een meedenkende houding.
Ook een praktische adviseur, een mantelzorgmakelaar, is een wens die naar voren komt bij de ondervraagde mantelzorgers. Deze wens overlapt sterk met de onafhankelijke cliëntondersteuning, die elke gemeente verplicht is te regelen. Maar in lang niet alle gemeenten is dit bekend bij mantelzorgers.
Mantelzorgers zijn verder gebaat bij kennisuitwisseling met mensen die in hetzelfde schuitje zitten, zoals bijvoorbeeld zorgen voor iemand met Alzheimer. Herkenning is belangrijk, en vooral waardevol om praktische tips en informatie met elkaar uit te wisselen.

Woonvormen en technologie

Gelukkig komen er steeds meer vormen van vervangende mantelzorg, soms wel vergoed, soms niet. Saar aan huisbijvoorbeeld zorgt ervoor dat iemand gezelschap heeft. Iemand die samen mee boodschappen doet, maar ook voorleest of mee een wandeling maakt, al naargelang de behoefte. Het geeft kinderen of de partner de tijd om bij te komen en het eigen leven weer wat meer op te pakken.
Ook technologie kan bijdragen aan gemoedsrust. Sociale robots zoals Tessa en Anne zorgen voor structuur en ondersteuning in huis en bieden mantelzorgers de kans om bij te tanken. Mantelzorgers van mensen met dementie hebben soms baat bij bewegingssensoren in huis op strategische plaatsen.
Deze bewegingssensoren registreren of iemand op is gestaan, de koelkast heeft geopend, de badkamer heeft gebruikt enz. Te weten dat iemand de dagelijkse routine volgt – opstaan, toilet, eten etc. – geeft vaak al voldoende rust voor de mantelzorger. Alles gaat zijn gangetje en vader of moeder leven het leven zoals ze gewend zijn.

Kangoeroewoning

Veel ook wordt verwacht van combinaties van mantelzorg en wonen.
Neem bijvoorbeeld de kangoeroewoning of meergeneratiewoning waarbij ouders en volwassen kinderen onafhankelijk maar toch samen onder één dak wonen, of een tiny huis, geplaatst in de tuin van de kinderen.
Ook komen er steeds meer woonvormen voor senioren, waar naoberschap en naar elkaar omkijken in het woonconcept ingebakken zit. Ook hierdoor vermindert druk op mantelzorgers.
Inmiddels hebben wij de weg van Wmo naar Wet langdurige zorg (Wlz) gevonden, en heeft mijn moeder een persoonsgebonden budget (pgb). Ze geniet iedere dag van haar ‘gezelschapsdames’, zoals ze hen noemt.

Mijn bezoek is teruggebracht naar twee middagen per week. Ik voel me nog steeds geen mantelzorger, maar ben wel blij dat ik kan weer aan het werk kan!

Zorgen voor morgen 12/10/2020
Deze blog is geschreven door José van Berkum. Vanuit haar adviesbureau voor communicatie (www.vbcom.nl) is ze gespecialiseerd in wonen, welzijn & technologie van ouderen (en hun mantelzorgers). Volg mij op LinkedIn, FBof het inspiratieplatform Zorgen voor morgen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten