Eenzaamheid

'Ik geef eenzaamheid geen kans'

Rita (74), geboren in Suriname, is enige jaren kleuterleidster geweest in het basisonderwijs. Later werd ze kleuterpedagoog en leidde ze jarenlang andere onderwijzers op. Ze had zitting in besturen van maatschappelijke organisaties en adviesraden, maar haar grootste passie was bijdragen aan de emancipatie van vrouwen.

Loslaten

‘Suriname loslaten vond ik heel zwaar, omdat ik daar een prachtig leven had opgebouwd. Maar ik moest kiezen tussen enerzijds maatschappelijke glorie en anderzijds mijn moederplicht. Mijn moederplicht zei: je moet morgen geen spijt hebben dat je vandaag niet de beste condities hebt geschapen voor de ontwikkeling van je kinderen.’ Rita vertrok naar Nederland, waar ze in 1987 in Rotterdam kwam wonen. Hier voelde ze zich jarenlang een vreemdeling, maar het onderwijs hielp haar erbovenop. ‘Tot mijn pensioen heb ik op bijna alle Rotterdamse scholen gewerkt. Nederland stond op dat moment te springen om leerkrachten die om konden gaan met diversiteit in taal en cultuur.’

Stille momenten

Rita was 57 jaar getrouwd met haar man, tot hij tijdens de coronacrisis overleed. Ze waren elkaars steun en toeverlaat, zegt ze, hoewel de basis van hun relatie vooral lag in een gedeeld verantwoordelijkheidsgevoel richting hun vier kinderen. ‘Ik moest destijds trouwen, ik werd uitgehuwelijkt, geheel volgens traditie. Dat was nogal wat... Desondanks ben ik nu een heel dankbaar mens.’ Hoe zit het met de eenzaamheid, nu haar man is overleden? ‘Die steekt af en toe de kop op.

Dat zijn vaak stille momenten. Dat zijn de periodes dat ik moet opletten dat de balans niet doorslaat in verdriet, gejank, gemijmer. Op die momenten spreek ik mijn persoonlijke kracht aan door heel bewust de zuivere zuurstof tot me te nemen en de energiepunten in mijn lichaam op te zoeken. Dat zijn universele yogavaardigheden die ik iedereen kan aanbevelen. Kortom: ik herken de eenzaamheid, maar ik geef het niet de kans. En als het mijzelf niet lukt, dan ben ik niet te stoer om dat in duidelijke taal aan mijn omgeving te vertellen.’

Op zoek naar het licht

‘s Ochtends staat Rita om vier uur op om te mediteren. Haar tuin krijgt alle liefde en aandacht, maar ook de ouderen in de Rotterdamse inloophuizen hebben over Rita's toewijding niet te klagen. ‘Wie geeft, die krijgt’, is haar motto. ‘Ik ben vrijwilliger bij Netwerk NOOM (Netwerk van Organisaties van Oudere Migranten, red.). Ik heb tal van voorlichtingen gegeven bij organisaties die inloopmomenten organiseren, bijvoorbeeld over ouderenmishandeling, veranderende zorg of zorg in de laatste levensfase. Dat vind ik zo plezierig om te doen! Bovendien past het helemaal bij mijn levensovertuiging dat het essentieel is om ervaringen uit je eigen leven te delen met andere mensen.’

Als je nooit iets voor een ander doet, besluit Rita, doet een ander ook niks voor jou. ‘Het is natuurlijk mogelijk dat je in een dip terechtkomt, maar als je een levenshouding hebt waaruit blijkt dat je er voor anderen bent, zullen ze er op moeilijke momenten ook voor jou zijn. En als je op zoek gaat naar het licht, komt de verlichting vanzelf.’

Dit portret van Rita is onderdeel van een reeks portretten dat verscheen op movisie.nl/eenzaamheid. Lees ook het verhaal ‘Dankbaarheid houdt mij overeind’ uit de serie.

Geschreven door Wilfred Hermans

Beter Oud 200928